Bài 3: Ghi số tự nhiên

A. Lý thuyết

1. Số và chữ số

Để ghi số một trăm chín mốt, ta viết: 191.

Một số tự nhiên co thể có một, hai, ba,…chữ số.

Ví dụ:

+ 7 là một số có một chữ số.

+ 19 là một số có hai chữ số.

+ 211 là một số có ba chữ số.

+ 5415 là một số có bốn chữ số.

Chú ý:

• Khi viết một số tự nhiên có năm chữ số trở lên, người ta thường viết tách riêng ra thành từng nhóm có 3 chữ số kể từ phải sang trái cho dễ đọc.

Chẳng hạn như:

• Cần phân biệt số với chữ số, số chục với chữ số hàng chục, số trăm với chữ số hàng trăm,…

2. Hệ thập phân

Trong hệ thập phân

+ Để ghi số tự nhiên trong hệ thập phân, người ta thường dùng mười chữ số là: 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9.

+ Trong hệ thập phân, cứ mười đơn vị của một hàng thì làm thành đơn vị của hàng liền trước đó.

Ví dụ:

abc− = 100a + 10b + c với a ≠ 0

ab− = 10a + b với a ≠ 0

3. Chú ý

Ngoài cách ghi số tự nhiên người ta còn sử dụng cách ghi số La mã.

+ Trong hệ La mã để ghi số tự nhiên người ta dùng bảy chữ số I; V; X; L; C; D; M có giá trị tương ứng trong hệ số thập phân là 1; 5; 10; 50; 100; 500; 1000.

+ Mỗi chữ số La mã không viết liền nhau quá ba lần nên sáu số đặc biệt (trong các số này, chữ số có giá trị nhỏ đứng trước chữ số có giá trị lớn làm giảm giá trị của chữ số lớn hơn) là IV; IX; XL; XC; XD (có giá trị trong hệ thập phân tương ứng là 4; 9; 40; 90; 400; 900)

4. Ví dụ

Ví dụ:

+ Số tự nhiên lớn nhất có hai chữ số là 99.

+ Số tự nhiên nhỏ nhất có bốn chữ số là 1000.

Ví dụ:

+ Số XIV đọc là số 14.

+ Số XXVI đọc là số 26.

B. Bài tập

Câu 1: Số các số tự nhiên có ba chữ số có tổng các chữ số bằng 10, chữ số hàng trăm lớn hơn chữ số hàng chục, chữ số hàng chục lớn hơn chữ số hàng đơn vị.

Hướng dẫn giải:

Các số tự nhiên có ba chữ số mà tổng các chữ số bằng 10, chữ số hàng trăm lớn hơn chữ số hàng chục, chữ số hàng chục lớn hơn chữ số hàng đơn vị là: 910; 820; 730; 721; 640; 631; 541; 532.

Vậy có 8 số thỏa mãn yêu cầu bài toán.

Câu 2: Có bao nhiêu số tự nhiên nhỏ hơn số 2002 là?

Hướng dẫn giải:

Các số tự nhiên nhỏ hơn số 2002 là 0 ≤ x < 2002

Cụ thể là: 0; 1; 2; 3; ….; 2001

Vậy có tổng 2002 số nhỏ hơn số 2002