Bài 6: Phép trừ và phép chia

A. Lý thuyết

1. Phép trừ hai số tự nhiên

Cho hai số tự nhiên a và b, nếu có số tự nhiên x sao cho b + x = a thì ta có phép trừ a – b = x.

Trong đó: a là số bị trừ, b là số trừ, x là hiệu.

Tổng quát: (số vị trừ) – (số trừ) = hiệu.

Chú ý: Điều kiện để thực hiện phép trừ là số bị trừ lớn hơn hoặc bằng số trừ.

Ví dụ:

+ a – 0 = a

+ 5 – 3 = 2

+ a – a = 0

+ 13 – 2 = 11

2. Phép chia hết và phép chia có dư

Cho hai số tự nhiên a và b, trong đó b ≠ 0 nếu có số tự nhiên x sao cho b.x = a thì ta nói a chia hết cho b và ta có phép chia hết là a : b = x.

(số bị chia) : (số chia) = thương.

Tổng quát: Cho hai số tự nhiên a và b, trong đó b ≠ 0 ta luôn tìm được hái ố tự nhiên là q và r duy nhất sao cho:

a = b.q + r trong đó 0 ≤ r < b

+ Nếu r = 0 thì ta có phép chia hết.

+ Nếu r ≠ 0 thì ta có phép chia có dư

Ví dụ:

+ 6 : 3 = 2

+ 13 = 5.2 + 3

+ 12 : 4 = 3

+ 5 = 4.1 + 1

B. Bài tập

Câu 1. Kết quả của phép tính (158.129 – 158.39):180 có chữ số tận cùng là?

Hướng dẫn giải:

Ta có: (158.129 – 158.39):180 = [158.(129 – 39)]:180

= 158.90:180 = 158:2 = 79

Do đó kết quả có chữ số tận cùng là 9

Câu 2.

a. Kết quả của phép tính 90 – 85 + 80 – 75 + 70 – 65 + 60 – 55 + 50 – 45 là?

b. Tìm số tự nhiên x biết rằng x – 50:25 = 8

Hướng dẫn giải:

a. Ta có: 90 – 85 + 80 – 75 + 70 – 65 + 60 – 55 + 50 – 45

= (90 – 85) + (80 – 75) + (70 – 65) + (60 – 55) + (50 – 45))

= 5 + 5 + 5 + 5 + 5 = 25

b. Ta có: x – 50:25 = 8

⇔ x – 2 = 8

⇔ x = 8 + 2

⇔ x = 10